Economie en arbeid

Ons maatschappelijk model hecht teveel belang aan de financiële waarde van de dingen. In onze maatschappij gaat men ervan uit dat er eerst geld moet worden verdiend voordat men zich kan richten op de onderwerpen die echt van groot belang zijn. Ethiek, duurzaamheid en lange termijnvisie zijn over het algemeen zwak aanwezig, en kernvoorwaarden voor het bestaan worden zelfs als tweederangs of bijkomstig gezien. Men bekijkt het functioneren van de menselijke samenleving alsof het om een losstaande, aparte cel gaat, terwijl het bestaan van mens en dier op deze planeet intiem verbonden is met het lot van de hele planeet en de samenhang van al haar ecosystemen. Die planeet is immers de enige gemeenschappelijke woning waarover onze soort beschikt en het is dus logisch dat we er verstandig mee omgaan zoals een goede familievader, om het bestaan van onze nakomelingen en toekomstige generaties veilig te stellen. Dat gebeurt echter tot nog toe veel te weinig. De courante economische visie is uiterst kortzichtig, waarbij in het algemeen enkel lokale en antropocentrische motieven van korte termijn spelen die enkel de mens als uitgangspunt of invalshoek nemen. Als partij die het lot van de dieren ook als uitgangspunt neemt en de belangen van de dieren wil verdedigen zien we dat dezelfde mechanismen en dezelfde mentaliteit die de uitbuiting en grootschalige systematische mishandeling van dieren veroorzaken, ook lijden en schade veroorzaakt in het bestaan van mensen. De huidige gang van zaken bedreigt in grote mate ook de levensvatbaarheid en gezondheid van onze planeet. Zich inzetten voor dieren betekent dus automatisch zich inzetten voor een betere wereld voor mensen. De twee zijn onlosmakelijk verbonden. De dieren zijn onze naaste verwanten op deze planeet.

Krachtlijnen voor onze socio-economische visie

• Bij elke belangrijke economische beslissing van het beleid dient het globaal belang van alle levende wezens op de planeet en de continuïteit daarvan in acht genomen te worden. Niet alleen mens, maar ook dieren, milieu en ecosystemen. Niet alleen de situatie op lokaal of nationaal vlak, maar ook de effecten op de globale samenhang tot ver buiten de grenzen.

Werken en arbeid

Het hele proces van arbeid en zijn verloning en de opvattingen daaromtrent zijn ernstig verouderd en behoorlijk uit evenwicht. We leven in een tijd waar hoe langer hoe meer mensen van het economisch arbeidsproces worden uitgesloten, omdat onze economie steeds minder werkkrachten vereist. Deze trend zal zich in de toekomst alleen maar verder zetten, met steeds verder voortschrijdende robotisering en automatisering. De algemene tendens in de maatschappelijke opvattingen is dat mensen die aldus vandaag “uit de boot vallen” of binnenkort “uit de boot zullen vallen” daar feitelijk de schuld voor krijgen en als mislukkelingen of profiteurs worden gezien. De politiek en de beleidsmakers dienen nu actief werkbare modellen te ontwerpen en uit te testen om met de nieuwe situatie om te gaan op de meest innovatieve, humane en verrijkende manier mogelijk. Anderzijds zien we dat het bestaan van de mensen die wél nog in het arbeidsproces zijn opgenomen enorm onder druk staat. Er is nog nooit zo'n hoge incidentie van burn-out en depressie geweest bij werknemers als vandaag, zelfs bij dertigers die als het ware nog aan het begin van hun carrière staan. Mensen slagen er hoe langer hoe minder in om een evenwicht te vinden tussen een gemiddeld betaalde job en de verantwoordelijkheden van hun privé- en/of gezinsleven. Dat gaat ten koste van fysieke en mentale gezondheid en brengt mensen vaak in een negatieve spiraal. Wij van DierAnimal herkennen dat dit het gevolg is van een socio-economische manier van denken en handelen, die alleen waarde hecht aan zaken als “grondstoffen”, “hulpbronnen”, “rendementen”, “prestaties”, “onkostenminimalisering”, “financiële winsten”, “dividenden”, “winst” en “geld”. Deze harteloze en inhumane economische ideologie zorgt er ook voor dat dieren worden bijeengepropt op een kleine oppervlakte in ongezonde omstandigheden om daar zo snel en “efficiënt” mogelijk te worden vetgemest of uitgemolken mits een ellendig bestaan zonder rekening te houden met welzijn of elementaire behoeften. En wat zien we? Mensen lijden wereldwijd onder dezelfde situaties. Dat mag in ons Westers systeem dan wat zijn uitgevlakt op materieel vlak, op psychisch vlak is de ravage groot. En in de ontwikkelingslanden waar weinig sociale correcties zijn zien we ten volle de desastreuze gevolgen van dit soort eenzijdig economisch handelen. En net zoals in een slachtlijn de cadans genadeloos wordt omhoog gejaagd van jaar tot jaar, waardoor dieren systematisch moeten worden geschopt en geslagen om het ritme aan te kunnen houden, wordt de arbeids- en prestatiedruk van werkende mensen wereldwijd steeds hoger opgevoerd. Tenslotte is het ook een realiteit dat een zeer hoog percentage mensen ontevreden is met hun job. Volgens statistieken zou 70% van de werkende mensen van job willen veranderen. Veel mensen willen maar al te graag een werk doen waar ze opbloeien maar blijven in een voor hen uitzichtloze job uit angst om zonder basisinkomen te vallen. Bovendien slaagt het onderwijssysteem er nog steeds niet in om de grote variatie aan intelligenties, creativiteit en talenten bij kinderen en jongeren aan te boren, te stimuleren en te valoriseren. Jongeren haken af, voelen zich niet gewaardeerd en verliezen al vroeg op school het contact met zichzelf en met hun diepste aspiraties. Ze worden vooral getraind in gehoorzaamheid en klaargestoomd om te functioneren in een economisch proces dat uniformisering, vervlakking, rationalisering en consumeren nastreeft als hoogste waarden.

• Geen belasting op arbeid, maar belastingen op grondstoffen, vooral niet-duurzame grondstoffen en vervuilende processen. Onderwijs en gezondheidszorg zullen in de eerste plaats kunnen profiteren van de goedkopere arbeid en bepaalde sectoren zoals duurzaam geproduceerd textiel krijgen opnieuw de kans in onze contreien.
• Drastische vermindering van de arbeidsduur en radicaal kortere werkdagen naar Scandinavisch model. Kortere werkweken brengen tegelijkertijd de werkloosheid en de milieudruk van onze samenleving omlaag. Een betaalde baan wordt zo ook beter te combineren met mantelzorg, ouderschap of vrijwilligerswerk. Het illustreert ons ideaal om in een maatschappij te leven waarin betaalde arbeid niet langer als het enige of voornaamste doel in het leven wordt gezien.

Werk is gezondheid, alleen wanneer het een vervullende job is. Anders is arbeid daarentegen ziekte.

• Verplichte gelijke verloning van mannen en vrouwen, in al die situaties waar dit nog niet het geval is. Aanpakken en wegwerken van alle soorten discriminaties op de arbeidsmarkt op basis van herkomst, burgerlijke staat, genderstatus of sexuele oriëntatie enzovoorts.
• Een basisinkomen voor iedereen zal serieus onderzocht moeten worden. Daarmee kunnen veel werk en activiteiten worden verricht die nu blijven liggen omdat we er geen tijd voor hebben (wel zin, maar geen tijd) of omdat ze als te duur worden beschouwd. Er dienen daarvoor pilootprojecten te worden opgezet.
• Geen verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd en meer mogelijkheden om zestigers of ouder de vrijheid te bieden om uit vrije wil op een voor hen aangepast ritme te blijven werken en hun waardevolle ervaring te delen.
• Er wordt onderzocht of kinderopvang standaard onderdeel kan worden van het door de overheid aangeboden basisonderwijs, naar Scandinavisch model.
• Arbeiders in sociale werkplaatsen verdienen een fatsoenlijk loon en worden niet meer uitgebuit als goedkope arbeidskrachten.
• De toekenning van werkloosheidsuitkeringen wordt beoordeeld op basis van het individu.
• De kinderbijslag wordt afhankelijk gemaakt van het inkomen van de ouders.
• Drie maanden betaald ouderschapsverlof voor vaders wordt mogelijk, zodat ouders hun zorgtaken goed onderling kunnen verdelen en combineren met werken.
• Er komt transparantie over alle aspecten van pensioenfondsen. De pensioenfondsen worden gedemocratiseerd, zodat werknemers zeggenschap krijgen over het belonings- en provisiebeleid en over wat pensioenfondsen met hun geld doen.
• Een noemenswaardige belasting op grootkapitaal dringt zich op.
• Meer basisvoorzieningen voor armen (zodat alle armen tegemoet gekomen worden) en meer degelijke opvang en ondersteuning voor daklozen en voor vluchtelingen hetzij hier, hetzij in hun regio van afkomst of elders.
• De openbare sector dient (volledig) overheidsgesubsidieerd te blijven en niet in private handen te worden gegeven.

Economie en productie

Het enige wat in het huidig economisch en maatschappelijk bestel van tel is, is “te gelde maken”. Het economisch systeem en de ideologie van de exploitatie met consumptie als belangrijkste waarde hebben ervoor gezorgd dat we de draagkracht van onze planeet en haar ecosystemen zwaar overbelasten. Bovendien gedraagt het rijke Westen zich als een vraatzuchtige predator die wereldwijd milieuvernietiging veroorzaakt en het lijden bestendigt bij die mensen die niet of quasi niet verantwoordelijk zijn voor het veroorzaken van deze milieuschade. De zogeheten globalisering is enkel ingegeven door winstbejag en heeft op wereldschaal desastreuze gevolgen. Daarom dient te worden gestreefd naar een regionalisering van de economie.

• We dienen te evolueren van een wegwerpeconomie naar een maak- en hersteleconomie. Enkel duurzame producten en herstel en herbestemming van producten.
• De landbouw richt zich op duurzame, lokale productie voor de regionale markt.
• De procedures voor openbare aanbestedingen worden zodanig aangepast dat alle overheidsinkopen gegarandeerd duurzaam, diervriendelijk en sociaal verantwoord zijn. Met name KMO-bedrijven moeten hiervan kunnen profiteren.
• Milieuschadelijke (indirecte) subsidies worden afgeschaft. Geen belastingkortingen voor producenten en (groot)verbruikers van fossiele energie.
• Het gebruik van verpakkingsmateriaal moet worden teruggedrongen. Het verbod op het gebruik van plastic zakken in de detailhandel moet in Vlaanderen eveneens worden toegepast zoals in de andere regio's van het land.

Controle op en beteugeling van banken

De verschillende financiële crisissen in de recente decennia hebben aangetoond dat sommige banken roekeloos en onbetrouwbaar zijn. De gevolgen van hun onvolwassen en onverantwoordelijk gedrag gekenmerkt door bot winstbejag, torenhoge bonussen en investeringen in onduurzame industrieën, heeft de wereld herhaaldelijk in diepe crisissen gestort en werden keer op keer afgewenteld op de gewone belastingbetaler. Het toezicht op de banken heeft daarbij ernstig gefaald. Dit moet ophouden.

• Regulering van de banken is hard nodig.
• Banken worden verplicht om investeringen, beleggingen en speculaties transparant te maken
• Het idee om banken op te delen in nutsbanken, voor betalingsverkeer, spaargeld en lokale kredietverlening enerzijds, en zakenbanken anderzijds, moet worden onderzocht en uitgevoerd indien haalbaar. In geval van financiële rampspoed zijn de publieke functies dan eenvoudiger overeind te houden, zonder dat zakenbanken gered hoeven te worden met belastinggeld.
• De lidstaten moeten ervoor zorgen dat ze binnen de EU de mogelijkheid behouden om de banken strengere regels op te leggen dan internationaal is overeengekomen.
• Lonen en bonussen voor topmanagers dienen te worden begrensd. Dat geldt ook voor de gouden handdruk wanneer ze worden ontslagen.
• DierAnimal vindt het onaanvaardbaar dat bedrijven die winst maken en dividenden uitdelen, werknemers kunnen ontslagen.