Koemelk is goed voor een kalf, niet voor een mens

Dat koemelk nog altijd gepromoot wordt, zit Annelies Moons niet lekker. Verrijkte, ongezoete sojadrank is veel gezonder voor peuters.

Door ANNELIES MOONS, huisarts
Foto: Peter Verhaegen

In een artikel in de krant De Standaard van 24 juli 2018 pleit een moeder voor gewone koemelk in plaats van groeimelk. Maar niets is zo onnatuurlijk als melk van een andere diersoort drinken. Moedermelk is soortspecifiek, het is een product dat Moeder Natuur heeft gecreëerd om de baby in de eerste levensfase van alle noodzakelijke nutriënten te voorzien, aangepast aan de leeftijd van de baby en de soort. Koemelk is aangepast aan de behoeften van het kalf, geitenmelk aan die van een pasgeboren geit. Onze moedermelk is de beste voeding voor een pasgeboren baby. Borstvoeding bevat bovendien antistoffen die de pasgeborene beschermen tegen infecties.
Moedermelk doet de baby in korte tijd snel groeien, daarna hebben we geen behoefte meer aan die grote hoeveelheid nutriënten. Een geit verdubbelt zijn gewicht in 19 dagen, een kalf in 47 dagen, een menselijke baby in 180 dagen. Het kalf groeit sneller omdat koemelk drie keer meer eiwitten bevat dan onze moedermelk.

Diabetes en obesitas
Er zijn heel wat redenen om geen koemelk te drinken. Zo werkt zuivelconsumptie obesitas in de hand. Zuivelproducten, vooral kaas, bevatten veel vetten. Dat zijn voornamelijk ongezonde verzadigde vetten (de belangrijkste oorzaak van aderverkalking). Twintig procent van de calorieën in halfvolle melk zijn verzadigde vetten, tien procent onverzadigde vetten (1).
Wie een vetrijk voedingspatroon heeft, loopt ook meer risico op diabetes. Vetten stapelen zich op in de spiercellen en de lever, die resistent worden tegen de werking van insuline (2). Daardoor wordt glucose niet meer opgenomen in de spiercellen om te functioneren als energiebron, maar blijft ze in de bloedbaan circuleren.
Dierlijke eiwitbronnen (vis, vlees en zuivel, vooral kaas) verzuren het lichaam, wat aanleiding geeft tot spiermassaverlies, een verhoogd urinezuurgehalte in het bloed (gerelateerd aan jicht, hart- en vaatziekten en herseninfarcten) en calciumverlies via de urine (vorming van nierstenen). Dat laatste verklaart waarom dierlijke zuivelproducten botontkalking in de hand werken in plaats van onze botten sterker te maken.

Plantaardig voedingspatroon
Via dierlijke vetten nemen we ook heel wat toxische, kankerverwekkende stoffen op die de mens in het milieu dumpt. PCB’s (3), dioxines (4), brandvertragers (5), zware metalen, microplastics, pesticiden en uitgeplaste restanten van medicatie komen via het oppervlaktewater in zee terecht. Ze zijn veelal vetoplosbaar en worden gebonden aan de vetten in vis. Dertig procent van wat de mens uit de oceaan haalt, wordt vermalen tot vismeel en dient als veevoeder en voeder voor kweekvis. Daardoor komen al die verontreinigende stoffen voornamelijk via dierlijk voedsel op ons bord terecht. Zuivel bevat meer vetten dan onbewerkt vlees en is daardoor ook meer verontreinigd.
De mens staat boven aan de voedselketen in dat proces van bioaccumulatie. De zwangere vrouw geeft die toxische stoffen in de baarmoeder en na de bevalling via de vetten in haar moedermelk door. Daardoor wordt een kind vandaag geboren met meer dan 200 chemische stoffen in zich die niet thuishoren in het menselijke lichaam. Ik ben een absolute voorstander van borstvoeding, maar raad aan om het maximaal zes maanden te geven.
Onderzoek heeft aangetoond dat kinderen vanaf de geboorte ook volledig plantaardig kunnen worden gevoed, en dat dat een positief effect heeft op de gezondheid in het verdere leven. Een goed uitgebalanceerd plantaardig voedingspatroon bestaande uit volkoren graanproducten, peulvruchten, groenten, fruit, noten en zaden verlaagt het risico op diabetes en heeft een goede invloed op de darmflora. Moeders kunnen hun peuters dus ook een verrijkte, ongezoete sojadrank geven met gezonde onverzadigde vetten, kwalitatief goede eiwitten en evenveel calcium als koemelk.
Het westerse voedingspatroon maakt dat kinderen vandaag de eerste tekenen van slagaderverkalking (6) vertonen als ze tien jaar zijn. Kies voor een plantaardig voedings­patroon, dat is beter voor mens, dier en planeet.

Verklarend lexicon:
(1) Verzadigde vetten en onverzadigde vetten: In voeding is het soort vet belangrijk voor de gezondheid. Verzadigde vetten verhogen het cholesterolgehalte (het ‘slechte’ maar ook het ‘goede’). Enkel- en meervoudig onverzadigde vetten helpen het cholesterolgehalte laag te houden. Een te hoog cholesterolgehalte heeft nadelige gevolgen voor de gezondheid.
(2) Insuline is een substantie die door de pancreas wordt afgescheiden in het bloed en die het bloedsuikergehalte regels en in evenwicht houdt. Teveel glucose of suiker in het bloed leidt tot allerhande ernstige gezondheidsproblemen.
(3) PCB’s (polychlorobifenyl) zijn een categorie van organische chemische stoffen die zeer stabiel en giftig zijn (ook aan zeer lage dosis, o.a. als hormoonverstoorders). Het zijn erg wijdverspreide en langlevende vervuilende stoffen.
(4) Dioxines: Een dioxine is een verzamelnaam voor een groep van organische verbindingen, waaronder enkele zeer giftige, die kunnen ontstaan bij verbranding van materialen die chloor bevatten.
(5) Brandvertragers: Een vlamvertrager of brandvertrager is een materiaal dat vuur verhindert of de verbreiding van vuur vertraagt. Deze producten zijn vaak giftig voor de gezondheid.
(6) Aderverkalking of arteriosclerose of slagaderverharding is een degeneratie van het weefsel van de wand van slagaders. Door deze verharding vermindert de elasticiteit van de slagaders.